Tiểu thuyết gia John Le Carre viết thi “Con mèo ngồi trên thảm” không phải là một câu chuyện. “Con mèo ngồi trên thảm con chó” mới là là câu chuyện :))
2 diễn biến quan trọng tạo nên một câu chuyện hay
Bao gồm
- Diễn tiến bên ngoài: Bối cảnh, xung đột, kết
- Diễn tiến bên trong: Vấn đề thực sự, nhận thức, trở ngại bên trong của nhân vật.
Thông thường khi kể một câu chuyện (cá nhân, doanh nghiệp) mọi người sẽ trả lời rất rõ mấy câu hỏi như
- Nhân vật chính? Nhân vật phụ?
- Vấn đề họ gặp phải là gì? Những khó khăn và trở ngại
- Kết quả ra sao? Ý nghĩa câu chuyện thế nào?
Khi lên kịch bản, người kể sẽ sắp xếp các sự kiện này theo một trật tự nhất định để thể hiện được thông điệp cuối.
Và khi các sự kiện, ngoại cảnh tác động sẽ tạo nên sự thay đổi trong chính nội tâm nhân vật. Khó nỗi là chúng mình thường bỏ quên việc mô tả nội tâm, những thay đổi bên trong của nhân vật khi viết.
Mình nhận ra điều này khi đọc quyển “Ngài Cóc đi gặp bác sĩ tâm lý”
Thay vì chỉ tường thuật lại những cuộc trò chuyện giữa Cóc và bác sĩ Diệc thì tác giả lại mô tả rất kỹ những diễn tiến bên trong, những suy nghĩ thầm kín trước, trong và sau mỗi buổi gặp bác sĩ của Cóc. Ví dụ:
“Đến tối, cơn giận của cậu chàng bắt đau nguồn ngoai, Cóc quay lại trạng thái ủ rũ như mọi khi, buồn bã và đau khổ. Suy cho cùng bác Lửng nói cũng đúng – cậu thầm nghĩ”
…
“Ngày hôm sau, trên đường đến bãi Diệc, lòng cậu chùng xuống…”
Bối cảnh hay diễn biến bên ngoài tạo nên câu chuyện, nhưng chính diễn tiến phức tạp bên trong mới giúp người đọc bị lôi cuốn cảm xúc và hình dung kỹ được những gì đang diễn ra, như một thước phim quay chậm trong đầu.
Vậy làm sao để kết hợp diễn tiến bên trong và diễn tiến bên ngoài? Đơn giản thôi, chúng mình chỉ cần mô tả thêm SUY NGHĨ & CẢM XÚC của nhân vật.
Giống như tiểu thuyết gia John Le Carre viết thi “Con mèo ngồi trên thảm” không phải là một câu chuyện. “Con mèo ngồi trên thảm con chó” mới là là câu chuyện :))
Ví dụ cụ thể về việc kết hợp 2 loại diễn biến để tạo nên bài viết viral
Nội dung bài viết
“Lần đầu đi làm thêm – Hôm nay phỏng vấn, ngày mai công ty bị công an dẹp
Hồi sinh viên, kỳ 2 năm nhất mình đã xách CV trống trơn đi ứng tuyển chỗ nọ chỗ kia
- Alo, mai em qua Chính Kinh anh phỏng vấn nhé, nhớ mang cv và cmnd
- Anh bên công ty nào đấy ạ? (Tình trạng rải cv quá nhiều không nhớ nổi =]])
- Mai lên phỏng vấn anh trao đổi chi tiết nha. Bye em
Ủa gì zợ, mặc dù cảm thấy rất 3 chấm nhưng vẫn đạp xe qua Chính Kinh phỏng vấn (tầm 5-6km). Tuổi trẻ không có gì ngoài nhiệt huyết mà =))
Lúc đến văn phòng, mình được phỏng vấn ngắn tầm 10 phút. Sau đó di chuyển tới ngồi cạnh một chị gái ở gần cửa, làm quen với kịch bản sale về ”máy phát hiện bắt tốc độ”, trong khi mình ứng tuyển vị trí content, nhưng thui lần đầu mà, làm gì chả được
Về đến nhà, nhanh nhảu khỏe với anh hàng xóm, nay em là người có nghiệp rồi nhé, hết thất nghiệp, em làm sale á.
Tối hôm sau, ‘’Ê Thịnh, công an vừa dẹp cái công ty buôn bán trái phép máy bắn tốc độ này, ở Hà Nội á, hay công ty m làm không chừng’’
Mình vội vã nhắn tin với anh leader, và sau đó là không có sau đó nữa :))
———
Lần thứ 2, mình đến phỏng vấn tại Edutalk với thông tin tuyển dụng là làm việc tại trung tâm tiếng anh, tuy nhiên lúc mình đến thì:
- Em học Học viện Ngoại Giao à? Thế thì đi đường nào qua đây?
- Em đi Theo google maps ạ, tại em không có biết đường
- Cuộc đời mình cũng như con đường vậy đó em, mình phải biết trước mình đi đâu, mình làm gì, bla bla.
Bạn ấy nói rất dài, phần lớn là những câu truyền động lực mình đọc đâu đó trong mấy quyển self-help.
- Mai em đi làm được chứ?
- Dạ được ạ, nhưng cụ thể công việc là gì vậy ạ?
- Đi đến mấy trường đại học, thuyết trình về các khóa học tiếng anh á
Lúc ấy bảo tới thuyết trình ở trường đại học là mình nghe to lắm à nha. Phấn khởi về nhà, sáng mai dậy thật sớm đến nhận việc.
Nhưng đời có như mơ bao giờ, mình cùng hơn 10 người nữa, được tập trung vào 1 phòng nho nhỏ, tất cả ngồi bệt xuống, nghe một bạn nam thuyết trình về doanh thu tháng tới, mấy tỷ mấy tỷ một người, nghe mà sợ!
Lúc ấy 1 bạn nữ mặc đồng phục FTU ngồi cạnh thì thầm ‘’Cậu ơi, t thấy không ổn tý nào, tớ về trước, có gì cậu nói lại hộ t nhé’’
Bạn ấy vừa dứt lời thì đèn tắt, bạn diễn giả hô to ‘’Quyết tâm doanh thu x tỷ, quyết tâm, quyết tâm’’.
Mình sợ quá, về luôn với bạn nữ học FTU, còn Edutalk kia có đa cấp lừa đảo hay không thì mình chịu =.=
Mấy cài lần đầu, cái nào cũng buồn cười, cả rén nữa :)) Các bạn sinh viên nhớ hỏi han kỹ công việc, chế độ, nếu là sale thì cần rõ về sản phẩm, là sản phẩm bán chui hay đồ lởm gây tổn hại đến người khác hay không, để khỏi mắc công đạp xe đi qua đi lại như mình. À mà giờ có ai đi xe đạp nữa đâu
Trong bài viết, việc mô tả suy nghĩ bên trong, sự háo hức, tâm trạng bồi hồi và cả sợ hãi giúp người đọc hình dung rõ diễn biến tâm trạng của người viết, từ đó hình dung ra, đặt mình vào tình huống đó, và đưa ra cảm nhận, hoặc nhớ về những lần có cảm xúc tương tự của bản thân, có thể nhận thấy thông qua một số cmt
